محور دیگر در ارتقاء ساختاری عملکرد نظام ملی، مرتبط با عرصه شفافیت، نظارت و ارزیابی است. بدون مقدمه، برخی پیشنهادات اجرایی و عملیاتی که می‌تواند حرکت در این مسیر را تسهیل و تسریع سازد، ذکر گردیده است:
- تدقیق فرایندها و سازوکارها، شرح شغل‌ها، معیارهای انتصاب، و استانداردهای لازم برای انتخاب افراد در جایگاه‌های مختلف، فرایندهای انجام کارها، ...؛
- انجام بسیاری از فرایندها از طریق اینترنت و کمترین نیاز به حضور (بدلیل مشخص بودن فرایند، امکان انحراف در آنها حداقل خواهد بود)؛
- انجام عملیات پرداخت‌ها میان دولت، افراد و بخش خصوصی از طریق اینترنت (= فرایند و هزینه مشخص و غیرقابل تغییر)؛
- سیاست‌مداران، مسئولین دولتی و همه آنهایی که خود را خادمان عمومی می‌نامند، بایستی مأموریت‌ها، هدایا، اتفاقات مهم در لیست برنامه‌ها، دارایی‌ها و حقوق خود را عمومی سازند (مانند تجربه کشور دانمارک[1])؛
- لزوم شفافیت بسیار بیشتر مالی شرکت‌های تجاری؛
- ارائه اطلاعات مرتبط با تغییرات افراد در مناصب بالای دولتی، ارائه رزومه و سوابق شغلی کلیه مدیران در کشور؛
- همه تصمیمات دولتی بر روی اینترنت (مانند تجربه کشور یونان[2] )؛
- لزوم شفافیت در (= ارائه اطلاعات) قراردادها و مناقصه‌های دولتی؛
- لزوم شفافیت در نحوه عملکرد بودجه‌ای سازمان‌های مختلف؛
- استقرار تعهدات دولتی، همچون Integrity Pact[3]؛
- لزوم شفافیت در رابطه با نحوه درآمدهای احزاب؛
- لزوم شفافیت در رابطه با نحوه تأمین هزینه‌ها انتخاباتی؛
- تدوین شاخص‌های مرتبط با نظارت و ارزیابی، شفافیت و مانند آنها، و قرار دادن این شاخص‌ها در استراتژی‌ها و برنامه‌های کلان ملی (به عنوان یک ضرورت و اقتضاء ساختاری)؛
- تشویق سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی، خصوصی و افرادی که در این راستا تلاش و یا خود حرکت کرده‌اند؛
- تشکیل و حمایت از «ناظران داوطلب عمومی» (افراد، گروه‌ها، انجمن‌ها، نهادها و حرکت‌های مردمی) (از طریق حمایت‌های مالی، تسهیلات، ترویج و قدردانی، ...)، به منظور نظارت بر عملکرد دولت، در عرصه‌هایی همچون عزل و نصب‌های دولتی، استخدام‌های دولتی، قراردادها، مناقصه‌ها و پروژه‌ها؛
[1] اسناد مرتبط با این اقدام مهم دولتی، البته به زبان دانمارکی (به خوبی قابل ترجمه با ابزار Google Translate):
http://www.stm.dk/multimedia/Politisk_aftale_om__benhedsordningen.pdf
http://aabenhedsordning.dk/index.html
http://www.stm.dk/multimedia/Vejledning_om_en_ny_aabenhedsordning_om_ministres_udgifter_og_aktiviteter3.pdf
http://pav.perst.dk/%7E/media/PDF%20filer/Vejledninger/God%20adfaerd%20juni%202007.ashx
[2] http://diavgeia.gov.gr/en
[3] http://www.transparency.org/whatwedo/tools/integrity_pacts/3/
